Pavlovun Köpeği #009

1917’de yazdığı bir makalede insanlığın tarihsel gelişim yolculuğunda 3 büyük yara aldığını söylüyor Freud:

Bunlardan birincisi, Kopernik’in Dünya’nın Güneş’in etrafında döndüğünü söylemesi,

ikincisi, Darwin’in insanların atasının maymun olduğunu ifade etmesi,

üçüncüsü, sahip olduğu tüm yerleşik düşüncelere rağmen insanın ruhunu kontrol edemeyip bilinçdışı tarafından yönlendirilmesi.

Descartes’tan beridir önce ruh demişler ‘’şey’’e, yok bu olmadı deyip ‘’bilinç’’e çevirmişler adını; şimdilerde de zihin diyoruz.

O ‘’şey’’ ne hakikâten? Bir hakikât mi? Gerçek mi? Kafatasımızın içinde dolaşan ve ağırlığı 21 gram olan bir gaz kütlesi mi? Kalbimize daha mı yakın kalıyor yeri, aorttan dönünce sağda mı?

O şey, ne?

Sigmund Freud, ‘’şey’’i psikanalitik teoriyle açıklamaya çalıştı.

Psikoterapi tarihine, düşüncesine, uygulamalarına geçtiğimiz 3 sayıda yer verdik; sıra ekollere geldi.

Matematik de bir dil sonuçta.

Ziller + Yeni sayı = Öğrenme.

Zilleri attık karşıya, ne kaldı? Yeni sayı.

Pavlovun Köpeği bültenin yeni sayısı kutlu olsun.

Birkaç güncelleme verelim:

• 230+ okuyucuya ulaştık sayenizde.

• Sıfırdan Globale Derneği’nin İçerik Üretimine Giriş Bootcampi’nde, E-bülten 101 başlıklı bir sunumda konuşmacı olup, Pavlovun Köpeği bülteninin hikayesinden bahsettik.

• Aralık ayında Omlogia adlı psikoloji topluluğunun online etkinliğinde konuşmacı olarak yer alacağız, linkler oluştuğunda buradan paylaşalım.

• Topluluk stratejisine dair kafa yormaya başladık; bir topluluk oluşturmaya dair girişimlerimiz olacak yakında. Ne uzattın be kardeşim, geç sözcüğe geç!

Freud ve Psikanalitik Kuram

Psikanalitik Kuram deyince hem bir kişilik teorisini hem de psikoterapi yöntemini ifade etmiş oluyoruz. Bir köprü inşa ederken aynı zamanda baraj yapımı için de fırsat oluştuğunu düşünün.

Şimdi tabii Freud ortalığı karıştırdı bu kuramla. Psikanalitik Teori’nin karışıklığını ve arada kalmışlığını Freud, psikiyatristlerin çoğunlukla hastalıkları tanılama/sınıflama gibi nicel durumlar üzerinde durması; filozofların da düşünce/bilinç konularına dalmasına bağlıyordu.

Ezcümle, bu çalışmalar etkiliydi tabii ama ruh kavramını bilinçli addediyorlardı. Oysa Freud’a göre ruhsal olayların gelişimi çoğunlukla bilinçdışıydı. Bu da kuramının temelini oluşturuyor zaten.

( Baktığımız zaman Freud bir nörolog olarak psikolojiyi, felsefe ve psikiyatrinin bir sentezi haline getirmek istiyordu belki de.)

Bu kuramın ortaya çıkışındaki ilk vakaya göz atalım.

Anna O Vakası

14 yaşından beri arkadaşı olan Dr. Breuer ile görüştüğü sırada Freud ondan bir şey öğreniyor.

Josef Breuer, uzun bir zaman önce histerik bir hastayı hipnozla tedavi ettiğini söylüyor ama bir farkla:

Hipnoz altındayken semptoma neden olduğu sanılan duygusal durum yeniden canlandırıldığında, semptom kayboluyor.

Bu hikayenin aktristi Anna. Kendisi 21 yaşında genç bir kadın. Öksürük sebebiyle dahiliyeci Breuer’e başvuruyor. Aynı dönemde, kendisinin ilgilendiği babasını da kaybediyor.

Tedavi sırasında felç, görme ve konuşma bozuklukları, yemek yeme güçlüğü vb. semptomlar gösteriyor.

Anna başlangıçta hastalığıyla ilgili kaygısını dile getiremese de devamında, yani psikanaliz sırasında bu kaygıyı ifade ediyor. Bu bilinçsiz düşünceleri bilinçli hale getirme fırsatı bulur bulmaz felci ortadan kayboluyor.

Vavien filminden

(*** kaygılarımızı dile getirelim. kendimize, kedimize köpeğimize, eşimize, çocuğumuza, kardeşimize, toplumunuza… kamu spotu bölümü bu kadardı, lütfen okumaya devam ediniz.)

Breuer’in ağzı açık kalıyor tabii, bu konuşmanın bir sihir yarattığını düşünüyor haliyle.

Daha sonraları Freud ve Breuer’in katarsis adını verecekleri ruhsal yıkanmanın başlangıcını oluşturan bir vaka bu.

Eski dostların bu vaka üzerine tartışmaları, Freud’un hayatının geri kalanında peşinden koşacağı fikirlerin tohumları oldu. Birlikte yayınladıkları Histeri Üzeirine Çalışmalar, psikanalizin ilk yazılı yayını oldu.

Freud, fiziksel semptomların genellikle derinden bastırılmış çatışmaların yüzeysel tezahürleri olduğunu öne sürdü.

Sadece bir hastalığın tabirini yapmıyordu burada, aynı zamanda zihnin en az üç düzeyi olduğunu öne sürdüğü koca bir teoriyi de oluşturuyordu.

John Bowlby’nin Bağlanma Kuramı’ndan tutun da sosyal psikolojinin kurucusu Muzaffer Şerif’in çalışmalarına kadar bolca atıflar görüyoruz Freud’a.

Hâlbuki ‘’Ne alâka sosyal psikoloji ve Freud?’’ diyebiliriz belki de, çok normal.

Bilim, sanat ve felsefenin birçok alanına sirayet etmiş onun düşünceleri.

Bu yüzden onu anlamaya yaklaşmak kaydadeğer bir çaba.

10. sayıda bu çabamıza devam edelim, alt benliğimizi, egomuzu ve üst benliğimizi de yanımıza alarak.

Bitirirken

1- Bültene dair görüşlerinizi, aşağıdaki tek soruluk formu doldurarak ya da bu maili cevaplayarak belirtebilirsiniz:

https://tally.so/r/3jaN21

2- Bu psikoloji bültenini seveceğini düşündüğünüz kişiler varsa, kopyalayıp onlara kolayca iletebileceğiniz link aşağıda:

https://pavlovunkopegi.beehiiv.com/subscribe

3- Bülten aboneliğinden ayrılmak isterseniz, buraya tıklayabilirsiniz.

4- Önceki sayıları okumak isterseniz, buraya tıklayabilirsiniz.

Haftaya pazar kahvaltı saatlerinde görüşmek dileğiyle,

Psikolojiye koşullu kalın.

PK | Umutcan

Kaynaklar

Bloglar

McLeod, S. A. (2018, April 05). What are the most interesting ideas of Sigmund Freud? Simply Psychology. www.simplypsychology.org/Sigmund-Freud.html

Kitaplar

Akvardar, Y., Çalak, E., Etaner, U., Hürol, C., Sunat, H., Tükel, R., ... & Yücel, B. (2010). Psikanalitik kurama giriş. İstanbul: Bağlam Yayınları.

Storr, A. (2019). Freud: Kısa bir giriş.

Wedding, D., & Corsini, R. J. (2013). Current psychotherapies. Cengage Learning.

Podcastler

Didik Didik Freud: https://open.spotify.com/show/2UpXxWYszkuvZfjyWnPQ4T?si=c4dc24b2a1694aac

Sözlükler

TDK: https://sozluk.gov.tr/