Pavlovun Köpeği #030

Herkese nisanın son gününden selamlar. Aramıza yeni gelen okuyucularımızla birlikte yeniden 500 okuyucuya ulaştık. Yeniden diyoruz çünkü anlamlı bir ilişki kurmak adına e-bültenlerimizi açmayan okurları belirli aralıklarla listemizden çıkarıyoruz.

Yeni gelen okuyucularımız için kısacık bir hatırlatma: Bültenimizde 4 + 1 bonus bölüm bulunmakta ve bu bölümler ile dünyadan psikoloji haber / araştırmalarını sizlerle buluşturuyoruz.

4 ana bölüm psikolojinin alt alanlarında oluşuyor, 1 bonus bölüm ise deprem ile psikoloji ilişkisine dair. Bölüm başlıkları şöyle:

• Öğrenme / Bilişsel

• Örgütsel / İş

• Klinik / Sinirbilim

• Kişilik / Sosyal

• Deprem / Psikoloji

Son bir değinme ve ardından geçelim bu haftaki bültenimize:

Öğrenme / Bilişsel

Doğru ışık türlerinin insan refahı için gerekli olduğunu gösteren araştırmaların sayısı giderek artıyor.

Chicago'da çevre ve tasarım psikoloğu olan Sally Augustin, "Aydınlatma, insanların psikolojik durumlarının yanı sıra nasıl düşündükleri ve davrandıkları üzerinde de önemli bir etkiye sahiptir" diyor. "Ne tür hayvanlar olduğumuz göz önüne alındığında, ışığa ihtiyacımız var. Zihnimizi ve bedenimizi mümkün olan en iyi durumda tutan şey budur."

Doğal ışığa ve bazı yapay ışık türlerine maruz kalmak, vücudunuzun sirkadiyen ritmini korumasına yardımcı olur. Örneğin, Uluslararası Çevre Araştırmaları ve Halk Sağlığı Dergisi'nde 2021 yılında yapılan bir çalışma ev içinde gün ışığına erişimin katılımcıların geceleri daha hızlı uykuya dalmalarına yardımcı olduğunu ve gün boyunca daha fazla canlılık hissi verdiğini ortaya koymuştur. Building and Environment dergisinde yer alan 2022 tarihli bir çalışma, mutfak, yatak odası, oturma odası ve yemek odası gibi hemen hemen her odaya doğal ışığın dahil edilmesinin duygusal refahı artırdığı sonucuna varmıştır.

Evlerimizin içindeki aydınlatmanın nitelikleri ve kaynakları büyük önem taşıyor ve - ne kadar sinirli veya üretken hissettiğimiz gibi - ruh halimizin sayısız yönünü etkiliyor.

Psikologların araştırmaları, seçmen davranışını yönlendirenin politika tartışmalarındaki nüansların değil, seçmenlerin adaylar ve siyasi partiler hakkında ne hissettikleri ve kendi değerlerini paylaşacaklarına güvendikleri kişiler olduğunu ortaya koydu. Emory Üniversitesi'nden Dr. Drew Westen, duyguların siyasi davranışlarımızı nasıl yönlendirdiğini, etkili bir siyasi konuşmayı veya reklam kampanyasını neyin oluşturduğunu ve siyasi mesajların giderek kutuplaşan kamusal söylemimizi şekillendirmede nasıl bir rol oynayabileceğini katıldığı bir podcast yayınında anlattı.

Örgütsel / İş

Önceki sayılarımızda haftalık çalışma gününün 4'e indirilmesiyle ilgili Örgütsel Psikolog Adam Grant'in görüşlerine ve bu geçiş için özellikle Avrupa ülkelerinde yapılan denemelere yer vermiştik. Bu hafta rotamız Asya'da. Belçika, Yeni Zelanda ve İzlanda'nın ardından Kazakistan da haftalık çalışma gününü 4'e indirme kararı verdi. Uygulama temmuz 2023'ten itibaren geçerli olacak.

Oxford Akademik, ''İşin Geleceği'' temasına dair örgütsel psikoloji liderleri tarafından yazılmış 10 ücretsiz bölümü (chapter) bir araya getirerek koleksiyon oluşturdu. Bölümler, öğrenen bir kültür oluşturmaktan yeni nesil liderleri geliştirmeye kadar, kuruluşların işin geleceğine uyum sağlamasının birçok yolunu kapsıyor.

Klinik / Sinirbilim

Bilim insanları, farelerin kalp atış hızlarını yapay olarak yükselterek anksiyete benzeri davranışları artırmayı başardı. Ekip daha sonra beynin belirli bir bölümünü kapatarak bu davranışları sakinleştirdi. Nature dergisinin 9 Mart tarihli sayısında yayımlanan çalışma, yüksek riskli durumlarda kalp atışlarının hızlanmasının kaygıyı artırabileceğini gösteriyor. Bulgular, anksiyete bozukluklarını incelemek ve potansiyel olarak tedavi etmek için yeni bir bakış açısı sunabilir.

NPJ Parkinson's Disease dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma, Parkinson hastalığındaki iki ana kronik ağrı türü olan spontan ağrı ve aşırı duyarlılığın farklı merkezi sinir sistemi patolojilerinden kaynaklandığını ortaya koydu. Bu çalışma, bu ana semptomların mekanizmalarını tanımlayan ve ayırt eden, hedefe yönelik ağrı tedavileri için adayları belirleyen ilk çalışma.

Kişilik / Sosyal

Koulrofobi (Coulrophobia) ya da palyaço korkusuna dair araştırmalar, bu korkunun birçok farklı kültürde hem yetişkinler hem de çocuklar arasında mevcut olduğunu gösteriyor.

Akademik literatürde bu fobiye ilişkin çok sayıda olası açıklama ortaya atılmış olsa da, hiçbir çalışma fobinin kökenlerini özel olarak araştırmamıştır. Bir grup araştırmacı insanların palyaçolardan korkma nedenlerini keşfetmek ve bunun arkasındaki psikolojiyi anlamak için yola çıktı. Ayrıca palyaço korkusunun yetişkinlerde ne kadar yaygın olduğunu keşfetmek ve bunu bildirenlerde korkunun şiddetine bakmak istediler.

Koulrofobinin yaygınlığını ve şiddetini değerlendirmek üzere Palyaço Korkusu Anketi adında psikometrik bir anket geliştiren araştırmacılar, bu anketi yaşları 18 ile 77 arasında değişen 987 kişiden oluşan uluslararası bir örnekleme uyguluyor.

Katılımcıların yarısından fazlası (%53,5) palyaçolardan en azından bir dereceye kadar korktuklarını, %5'i ise "aşırı derecede korktuklarını" söyledi. Palyaçolardan aşırı derecede korktuğunu belirtenlerin oranı, hayvanlar (%3,8), kan/enjeksiyon/yaralanma (%3,0), yükseklik (%2,8), durgun su veya hava olayları (%2,3), kapalı alanlar (%2,2) ve uçmak (%1,3) gibi diğer birçok fobi için bildirilen oranlardan biraz daha yüksek çıktı.

Bir sonraki adımda, insanların palyaço korkusunun kökenlerini bulmak isteyen araştırmacılar, en azından bir dereceye kadar palyaço korkusu olduğunu bildiren %53,5'e bir takip anketi verdi. Bu yeni soru seti, bu korkunun kökenlerine ilişkin sekiz açıklama ortaya koydu:

• Palyaçoların makyajlarının onları pek de insan gibi göstermemesinden kaynaklanan ürkütücü veya rahatsız edici bir hissi vardır ve buna benzer bir tepki bazen oyuncak bebekler ya da mankenlerde de görülür.

• Palyaçoların abartılı yüz hatları doğrudan bir tehdit hissi uyandırır.

• Palyaço makyajı duygusal sinyalleri gizler ve belirsizlik yaratır.

• Palyaço makyajının rengi bize ölümü, enfeksiyonu veya kan yaralanmasını hatırlatır ve iğrenme veya kaçınma hissi uyandırır.

• Palyaçoların öngörülemeyen davranışları bizi rahatsız eder.

• Palyaço korkusu aile üyelerinden öğrenilmiştir.

• Popüler kültürde palyaçoların olumsuz tasvirleri vardır.

• Bir palyaço ile yaşanan korkutucu bir deneyim olmuştur.

Deprem / Psikoloji

Levent Sütçügil ve Aslıhan Dönmez hocalarımız BDPD altında ruh sağlığı çalışanlarına yönelik ücretsiz bir Travma Sonrası Stres Bozukluğunda Uzamış Maruziyet Eğitimi yaptılar. Travmaya ilginiz varsa tavsiye edelim.

Bir Tavsiye (Yazıyor yazıyor, Yapay Zeka yazıyor)

Yapay zeka artık kulağımıza ne kadar da tanıdık geliyor değil mi? Giray Hakan, bizim de yayın yaptığımız platform olan Beehiiv'da, yapay zeka üzerine ‘‘Ne Yabay?’’ adlı bir e-bülten yayınlıyor, hem de günlük! Buraya tıklayarak abone olabilir, yapay zekaya dair güncel kalabilirsiniz.

Son Sözler

1- Bültene dair görüşlerinizi, aşağıdaki tek soruluk formu doldurarak belirtebilirsiniz:

https://tally.so/r/3jaN21

2- Bültenin linkini sosyal medyada paylaşarak çabamıza eşlik edebilirsiniz:

https://pavlovunkopegi.beehiiv.com/subscribe

3- Bülten aboneliğinden ayrılmak isterseniz, buraya tıklayabilirsiniz.

4- Önceki sayıları okumak isterseniz, buraya tıklayabilirsiniz.

Haftaya pazar kahvaltı saatlerinde görüşmek dileğiyle,

Psikolojiye koşullu kalın.

PK | Umutcan